Vaak wordt gedacht dat de meeste individuen gedwongen zzp’er zijn geworden, maar is dat wel zo?
In mijn promotieonderzoek onderzocht ik de startmotieven van zzp’ers. Oftewel: de redenen waarom individuen voor zichzelf beginnen. Door kennis te hebben van de startmotieven van zzp’ers kunnen HR-professionals de werkrelaties met zzp’ers vormgeven op een manier zodat betrokken, talentvolle zzp’ers “ambassadeurs” van de organisatie worden.
Push vs. pull
Literatuur naar ondernemers onderscheidt push en pull motieven. Push startmotieven zijn negatieve redenen om zzp’er te worden, bijvoorbeeld ontslag of een crisis. Pull startmotieven daarentegen zijn positieve factoren, zoals meer vrijheid, autonomie en een nieuwe uitdaging. In de media spreekt men vaak over deze negatieve startmotieven. Maar zijn deze wel het meest dominant? Het antwoord is: nee!
Aan de hand van een groot nationaal onderzoek van CBS/TNO heb ik de startmotieven van zzp’ers onderzocht. Deelnemers werden gevraagd naar hun beweegredenen om zzp’er te worden. Antwoordmogelijkheden waren bijvoorbeeld: ik zocht een nieuwe uitdaging, meer controle over werkuren, ontslag, slechte werksfeer in loondienst, geen baan kunnen vinden, het gekozen beroep wordt meestal als zelfstandige uitgeoefend et cetera.
7 motivatieprofielen
Op basis van diverse combinaties van startmotieven identificeerden we zeven verschillende motivatieprofielen: de autonomen (30%), beroepsmatige zzp’ers (17%), uitdagingzoekers (14%), vluchters (13%), familiebedrijven zzp’ers (11%), rasechte ondernemers (8%) en ged-wongen zzp’ers (7%).
In tegenstelling tot wat er vaak gedacht wordt, vertegenwoordigen de gedwongen zzp’ers de kleinste groep. Veel vaker worden individuen zzp’er omwille van hun behoefte tot het zelf bepalen hoeveel en wanneer te werken, werk en privé beter willen combineren, het willen uitoefenen van een bepaald beroep of het zoeken van een nieuwe uitdaging.
In gesprek over startmotieven
Wat deze inzichten over de startmotieven van zzp’ers o.a. laten zien aan opdrachtgevers en HR-professionals:
(1) de meerderheid van de zzp’ers is niet vanuit noodzaak zzp’er geworden,
(2) zzp’ers vormen een heterogene groep wat blijkt door alleen al te kijken naar hun startmotieven,
(3) het kan waardevol zijn het gesprek aan te gaan met de zzp’ers in de organisatie over zijn of haar startmotieven en de daaruit volgende behoeften. Wil men vooral optimaal haar of zijn autonomie benutten? Of is hij of zij vooral op zoek naar een nieuwe uitdaging?
Door aandacht te besteden aan de behoeften van zzp’ers en te kijken hoe daarop ingespeeld kan worden door de organisatie, creëer je een samenwerking waarin wederzijds begrip centraal komt te staan. Wil jij een pool creëren van talentvolle, betrokken zzp’ers? Ga het gesprek aan met de zzp’ers: welke startmotieven hadden zij om zzp’er te worden en welke behoeften komt daar vandaag de dag uit voort?
